ਕੁਛ ਉਖੜੀ ਹੁਈ ਕਵਿਤਾਏਂ :

—ਸੰਜੇ ਗਰੋਵਰ / ਫ਼ੋਨ : 09910344787
ਸੰਵਾਦਘਰ', 147-ਏ, ਪਾਕੇਟ ਏ, ਦਿਲਸ਼ਾਦ ਗਾਰਡਨ, ਦਿੱਲੀ-95.



ਕਰਮਪ੍ਰਧਾਨ ਸਵਭਾਵ ਕੇ ਥੇ ਸਭੀ ਦੱਲੇ ਔਰ ਅਕਰਮਣਯ


ਮਾਹੌਲ ਕਾਮ ਕਰਨੇ ਵਾਲੋਂ ਕੇ ਲੀਏ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੇ ਹੀ ਇਤਨਾ ਅਨੁਕੂਲ ਥਾ ਕਿ
ਤਿਕੜਮੀ, ਜੁਗਾੜੂ, ਖੁਰਾਂਟ, ਧੂਰਤ, ਸਮਗਲਰ ਔਰ 'ਕਾਮ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਦਿਖਨੇ'
ਕੇ ਅਭਿਨਯ ਮੇਂ ਸਿੱਧਹਸਤ ਲੋਗ
ਕਭੀ ਭੀ ਕਿਤਨਾ ਭੀ ਪੁਰਸ਼ਾਰਥ ਕਰ ਸਕਤੇ ਥੇ
ਔਰ ਗਰਵਪੂਰਣ ਚਿੱਲਾਤੇ ਹੁਏ
ਕਰਮਣਯੇਵਾਦਿਕਾ…' ਕਾ ਪਾਠ ਨਿਸਸੰਕੋਚ ਕਰ ਸਕਤੇ ਥੇ

ਕਾਮ ਕਰਨੇ ਕੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਕੋ ਠੀਕ ਸੇ ਖੰਗਾਲਾ ਤੋ ਪਤਾ ਚਲਾ ਕਿ
ਇਸਮੇਂ ਪਚਾਸ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਤ ਤੋ ਐਸੀ ਥੀ
ਜੋ ਕਾਮ ਨ ਹੋਨੇ ਮੇਂ ਭੀ ਕਾਮ ਨਿਕਾਲ ਲੇਤੀ ਥੀ
ਉਸ ਦੱਲੇ ਕੋ ਕਿਆ ਦੋਸ਼ ਦੂੰ
ਜੋ ਆਪਕੀ ਔਰ ਮੇਰੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਪਰ ਨਿਰਭਰ ਥਾ
ਔਰ ਕੜਕ ਕਰ ਕਹਤਾ ਥਾ
"ਠੀਕ ਹੈ ਕਰਾ ਸਕਤੇ ਹੋ ਤੋ ਅਪਣੇ ਆਪ ਕਰਾਕੇ ਦੇਖ ਲੋ"
ਔਰ ਜਿਨ ਬਾਬੂ ਔਰ ਸਾਹਬ ਸੇ ਵਹ ਕਾਮ ਕਰਵਾ ਲੇਤਾ ਥਾ
ਉਨਕਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਭੀ 'ਕਾਮ ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ' ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਤ ਲੋਗੋਂ ਮੇਂ ਹੋਤਾ ਥਾ
  –––   –––   –––  




ਠੱਗ ਨਿਕਲਾ ਥਾ ਆਤਿਥਯ ਔਰ ਪੇਟਫੂਲੀ ਥੀ ਆਧਯਾਤਮਿਕਤਾ


ਚਾਯ ਤਕ ਕੋ ਲੋਗੋਂ ਨੇ
ਦੂਸਰੇ ਕਾ ਪਾਣੀ ਚੂਸਨੇ ਕਾ ਸਾਧਨ
ਬਨਾ ਲੀਆ ਥਾ
ਕਿਓਂਕਿ ਖੂਨ ਤੋ ਅਬ ਕਹੀਂ ਬਚਾ ਲਗਤਾ ਨਹੀਂ ਥਾ
ਬਚਤਾ ਤੋ ਉਸਕਾ ਰੰਗ ਏਕ ਹੋਤਾ
ਔਰ ਜੋ ਯੂੰ ਹੋਤਾ ਤੋ ਵਰਣਗਤ ਸ਼ਰੇਸ਼ਠਤਾ ਕਹਾਂ ਸੇ ਆਤੀ

ਕੋਈ ਖਾਣੇ ਪਰ ਬੁਲਾਤਾ ਤੋ
ਦੂਧ ਕੇ ਜਲੇ ਕੇ ਅੰਦਰ ਕਹੀਂ
ਕੁਛ ਫਟਨੇ ਲਗਤਾ
ਕਿ ਅਬ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਰੂਪ ਮੇਂ
ਕਿਸ ਦਿਨ ਕੈਸੀ ਕੋਈ ਮਾਂਗ ਉਠੇਗੀ

ਜੋ ਲੋਗ ਚਾਯ ਮੇਂ ਨਸ਼ਾ ਘੋਲਕਰ
ਦੂਸਰੋਂ ਕਾ ਕੁਛ ਭੀ ਲੂਟ ਲੇਨੇ ਮੇਂ ਪਾਰੰਗਤ ਥੇ
ਉਨਕਾ ਮਦਿਰਾਪਾਨ ਪਰ ਏਤਰਾਜ
ਸਵਾਭਾਵਿਕ ਹੀ ਥਾ

ਸ਼ੋਸ਼ਕ ਕਾ ਅੰਦਾਜ਼ੇ-ਬਯਾਂ
ਇਤਨਾ ਸ਼ੋਖ, ਚੁਸਤ, ਜਾਨਲੇਵਾ ਔਰ
ਆਤਿਵਯ-ਪਰੰਪਰਾ ਕੀ ਚਾਸ਼ਨੀ ਮੇਂ ਇਸ ਕਦਰ ਲਿਪਟਾ ਥਾ
ਕਿ ਸਾਵਨ ਕੇ ਅੰਧੇ ਕੋ ਬਚਨਾ ਤੋ
ਲਗਭਗ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਥਾ

ਠੱਗੋਂ ਕੀ ਯੁਕਤਿਯਾਂ ਇਤਨੀ ਅਨੂਠੀ ਥੀਂ ਕਿ
ਸ਼ੋਸ਼ਿਤ ਕੋ ਅਕਸਰ ਹੀ ਯਹ ਆਪਰਾਧਬੋਧ ਹੋਨੇ ਲਗਤਾ
ਕਿ ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਹੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਤੋ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹਾ
ਸ਼ਾਯਦ ਮੈਂ ਹੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ
ਹਾਂ, ਮੈਂ ਹੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ

ਜੋ ਲੋਗ ਲਾਸ਼ੋਂ ਪਰ ਬੈਠਕਰ ਕਚੌੜਿਯਾਂ ਖਾਤੇ ਥੇ
ਵਹੀ ਸਬਸੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਾਂਕਤੇ ਥੇ ਕਿ
ਹਮ ਤੋ ਭੈਯਾ ਸ਼ੁਰੂ ਸੇ ਹੀ ਅਧਯਾਤਮਵਾਦੀ ਹੈਂ
ਮਗਰ ਸੁਸਰੇ ਦੂਸਰੇ ਸਬ ਭੌਤਿਕਵਾਦੀ ਹੈਂ
  –––   –––   –––   –––  



ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਨਾਮ ਲੀਆ ਥਾ ਉਧਾਰ
ਤਥਾਕਥਿਤ ਆਤਮਨਿਰਭਰੋਂ ਨੇ :


ਚਾਰਵਾਕ ਕੇ ਵਿਰੋਧੀ ਹੀ
ਸਭਸੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਫ਼ਤਖੋਰੇ ਨਿਕਲੇ ਥੇ
ਪੱਠੇ ਬਿਨਾ ਰਿਣ ਲੀਏ ਹੀ
ਦੂਸਰੋਂ ਕਾ ਖੂਨ ਭੀ ਪੀ ਰਹੇ ਥੇ
ਔਰ ਘੀ ਭੀ
ਸ਼ਕ ਹੋਤਾ ਥਾ ਕਿ
ਕਹੀਂ ਅਪਨੇ ਵਿਚਾਰ ਉਨਹੋਂਨੇ
ਚਾਰਵਾਕ ਕੇ ਨਾਮ ਸੇ ਤੋ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਦੀਏ ਥੇ
  –––   –––   –––   –––  



ਤੋ ਫਿਰ ਕਿਸ ਯੋਗਯ ਥਾ ਸਾਲਾ ਆਰਕ਼ਸ਼ਣ


ਬਹਰਹਾਲ
ਹਰ ਦੁਖੀ ਆਦਮੀ ਚੌਰਾਹੇ ਪਰ
ਇਸ ਚਰਚਾ ਮੇਂ ਭਾਗ ਲੇਤਾ ਥਾ
ਕਿ ਭੈਯਾ ਭਰਸ਼ਟਾਚਾਰ ਬਹੁਤ ਹੋ ਗਯਾ
ਔਰ ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਬਾਦ
ਕਿਸੀ ਸ਼ਰਮਾ-ਵਰਮਾ, ਯਾਦਵ-ਵਾਦਵ, ਗਰੋਵਰ-ਸ਼ਰੋਵਰ ਕੇ
ਪਾਸ ਪਹੁੰਚ ਜਾਤਾ ਕਿ ਭੈਯਾ
ਕਾਰਖਾਨੇ ਕਾ ਬਿਲ ਘਰ ਸੇ ਭੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆ ਗਯਾ ਹੈ
ਕੁਝ ਲੇ-ਦੇਕਰ ਐਡਜੈਸਟ ਕਰਾ ਦੋ ਨਾ

ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਓਂ ਮੇਂ ਸਾਲੋਂ ਸੇ ਸਜੇ ਇਨ
ਸ਼ਰਮਾ-ਵਰਮਾ, ਯਾਦਵ-ਵਾਦਵ, ਗਰੋਵਰ-ਸ਼ਰੋਵਰ ਅਗ਼ੈਰਾ-ਵਗ਼ੈਰਾ
ਮੇਂ ਸੇ ਕਈ ਜੁਗਾੜ ਸੇ ਆਏ ਥੇ ਕਈ ਪੱਤੇ ਸੇ
ਕਈ ਯੂਪੀ ਸੇ ਕਈ ਕਲਕੱਤੇ ਸੇ
ਕਈ ਇਤਿਹਾਸ ਕੀ ਤਰਹ ਥੇ ਜੋ ਅਪਨਾ ਲਿਖਾ
ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਤੇ ਥੇ

ਕਈਓਂ ਕੋ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਟੇਬਲ ਪਰ ਟਾਂਗੇਂ ਟਾਂਗਨੀ ਹੋਤੀ ਥੀਂ
ਇਸ ਲੀਏ ਲਿਖਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਥੇ
ਤੋ ਕੋਈ ਪੜ੍ਹਤਾ ਕਿਆ

ਮਗਰ ਯੇ ਸਬ ਯੋਗਯ ਥੇ
ਕਿਓਂਕਿ ਆਰਕਸ਼ਣ ਸੇ ਨਹੀਂ ਆਏ ਥੇ
ਤੋ ਸਵਾਲ ਉਠਨਾ ਸਵਾਭਾਵਿਕ ਹੀ ਥਾ ਕਿ ਫਿਰ
ਆਰਕਸ਼ਣ ਕਿਸ ਯੋਗਯ ਥਾ
  –––   –––   –––   –––  


ਲਿੱਪੀ ਅੰਤਰ : ਮਹਿੰਦਰ ਬੇਦੀ, ਜੈਤੋ